Zapomniane konta bankowe: Jak nowa ustawa pomoże odzyskać miliardy złotych z nieaktywnych rachunków?
Zapomniane konta bankowe w Polsce to prawdziwy problem – na nieaktywnych rachunkach może leżeć nawet 8 miliardów złotych należących do osób zmarłych. Ta gigantyczna suma nigdy nie trafiła do rodzin spadkobierców, ponieważ nikt o tych pieniądzach nie wiedział. Nieaktywne konta bankowe zmarłych to prawdziwy problem polskiego systemu finansowego, który dotyka tysięcy rodzin.
Na szczęście sytuacja się zmienia. Nowa ustawa bankowa 2025 daje bankom narzędzia, by odnaleźć te “zapomniane rachunki” i przekazać je prawowitym spadkobiercom zmarłych.
Skąd wziął się problem zapomnianych kont bankowych?
Wyobraź sobie prostą sytuację: bliska Ci osoba przez lata odkładała pieniądze na rachunku oszczędnościowym, o którym nigdy nikomu nie wspomniała. Po jej śmierci rodzina, pogrążona w żałobie i zajęta formalnościami, nie miała pojęcia o istnieniu tych środków.
Bank, nie mając informacji o zgonie klienta, prowadził rachunek dalej. Z czasem konto stawało się “zapomniane”. Pieniądze leżały nietknięte, często nieoprocentowane, a co najważniejsze – niedostępne dla tych, którym się należały.
Zapomniane konta: skala problemu w Polsce
Skala tego zjawiska jest ogromna. Eksperci szacują, że w całym systemie bankowym może znajdować się od 5 do 8 miliardów złotych należących do zmarłych. To pieniądze, które powinny wspierać rodziny, a zamiast tego utknęły w biurokratycznej próżni.
Główne przyczyny powstawania zapomnianych kont:
- Brak informacji w rodzinie o istnieniu dodatkowych rachunków
- Nieznajomość procedur spadkowych przez spadkobierców
- Brak obowiązku banków do aktywnego poszukiwania informacji o zgonie klienta
- Skomplikowane procedury bankowe dla spadkobierców
Nowa ustawa bankowa: Bank sprawdzi w rejestrze PESEL, czy żyjesz
Aby rozwiązać problem nieaktywnych kont bankowych, wprowadzono kluczową nowelizację Prawa bankowego 2025. Nakłada ona na banki i SKOK-i nowy, ważny obowiązek.
Jak działa nowy system sprawdzania klientów?
Na czym polega zmiana? Jeżeli na koncie bankowym przez 5 lat nie zostanie odnotowana żadna operacja (ani wpłata, ani wypłata, ani nawet logowanie do bankowości elektronicznej), bank będzie zobowiązany zweryfikować w państwowym rejestrze PESEL, czy właściciel rachunku żyje.
To prawdziwa rewolucja w bankowości. Do tej pory banki były bierne – czekały, aż rodzina dostarczy akt zgonu. Teraz bank może sam sprawdzić, czy klient żyje i uruchomić procedurę poszukiwania spadkobierców.
Ochrona prywatności w nowym systemie
Dostęp banków do rejestru PESEL jest ściśle ograniczony. Instytucja finansowa nie może swobodnie przeglądać bazy danych. Może jedynie zadać konkretne pytanie dotyczące konkretnej osoby i tylko wtedy, gdy spełniony jest ustawowy warunek 5-letniej nieaktywności na koncie.
Zasady dostępu banku do rejestru PESEL:
- Tylko po 5 latach nieaktywności konta
- Weryfikacja dotyczy wyłącznie konkretnego klienta
- Brak możliwości przeglądania całej bazy danych
- Ścisła kontrola nad wykorzystaniem informacji
Centralna Informacja o Rachunkach – Twoje narzędzie do odnalezienia kont zmarłych
Nie musisz czekać, aż bank sam zacznie działać! Już teraz masz do dyspozycji potężne narzędzie – Centralną Informację o Rachunkach (system Ognivo).
Jak działa Centralna Informacja o Rachunkach?
System pozwala spadkobiercom szybko zlokalizować wszystkie konta zmarłego. Wystarczy, że po uzyskaniu prawomocnego dokumentu potwierdzającego prawo do spadku złożysz jeden wniosek w dowolnym banku lub SKOK-u.
Procedura krok po kroku:
- Uzyskaj postanowienie sądu lub akt poświadczenia dziedziczenia
- Złóż wniosek w dowolnym banku/SKOK-u
- Otrzymaj zbiorczą informację o wszystkich rachunkach zmarłego w Polsce
- Rozpocznij procedury spadkowe w odpowiednich bankach
Korzyści z Centralnej Informacji o Rachunkach:
- Jeden wniosek zamiast kilkunastu osobnych zapytań
- Kompleksowa informacja o wszystkich kontach w Polsce
- Szybka identyfikacja ukrytych oszczędności
- Uporządkowanie procesu spadkowego
Jak zabezpieczyć swoje konta przed “zapomnieniem”? Praktyczny poradnik
Nowe prawo to krok w dobrą stronę, ale żadne regulacje nie zastąpią rodzinnej rozmowy o finansach. Oto jak możesz zabezpieczyć swoje oszczędności:
Krok 1: Rozpocznij rozmowę z rodziną o finansach
Najważniejszy element to szczera rozmowa z bliskimi. To temat trudny, ale unikanie go może mieć bolesne konsekwencje.
Jak zacząć trudną rozmowę:
- Znajdź dobry moment – Nie poruszaj tematu w pośpiechu. Wybierz spokojny czas bez presji.
- Wykorzystaj nową ustawę jako pretekst – “Słuchajcie, czytałem o nowej ustawie bankowej, która ma pomóc odnajdywać pieniądze zmarłych. To mi uświadomiło, że może powinniśmy uporządkować nasze sprawy finansowe.”
- Skup się na spokoju rodziny – Podkreśl, że nie interesuje Cię, ILE mają pieniędzy, ale GDZIE je trzymają.
Krok 2: Stwórz “Teczkę Życia” – bezpiecznik dla rodziny
“Teczka Życia” to proste rozwiązanie, które może uratować rodzinę przed latami poszukiwań. To zwykły segregator z kluczowymi informacjami finansowymi.
Co powinna zawierać Teczka Życia:
- Lista wszystkich rachunków bankowych (banki, numery kont, rodzaje rachunków)
- Polisy ubezpieczeniowe (życie, majątek, zdrowie)
- Informacje o IKE, IKZE, OFE i innych formach oszczędzania
- Lokalizacja testamentu i kontakt do notariusza
- Ważne hasła i loginy (lub wskazówki do ich odzyskania)
- Kontakty do doradcy finansowego, prawnika, księgowego
- Informacje o pożyczkach i zobowiązaniach
- Dokumenty nieruchomości i innych cennych aktywów
Krok 3: Regularnie aktualizuj informacje
Teczka Życia wymaga regularnej aktualizacji. Najlepiej przeglądać ją co 6-12 miesięcy i dodawać informacje o:
- Nowych kontach bankowych
- Zmianach w polisach ubezpieczeniowych
- Nowych inwestycjach
- Zaktualizowanych hasłach i kontaktach
Zapomniane konta a podatki – co powinni wiedzieć spadkobiercy?
Odzyskanie pieniędzy z zapomnianych kont może wiązać się z konsekwencjami podatkowymi. Spadkobiercy powinni wiedzieć o:
Podatek od spadków i darowizn
- Środki z kont bankowych są częścią spadku
- Obowiązuje podatek od spadków (z wyłączeniami dla najbliższej rodziny)
- Ważne są terminy zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego
- Opóźnienie może generować dodatkowe koszty
Podatek od dochodów kapitałowych
- Odsetki naliczone na koncie mogą podlegać opodatkowaniu
- Ważna jest data powstania przychodu
- Różne zasady dla różnych rodzajów rachunków
Rekomendacja: W przypadku odzyskania znacznych kwot z zapomnianych kont, warto skonsultować się z doradcą podatkowym.
Najpopularniejsze pytania o zapomniane konta bankowe
Czy bank powiadomi mnie o śmierci krewnego?
Nie, bank nie ma obowiązku aktywnego poszukiwania spadkobierców. To Ty musisz zgłosić się do banku z dokumentami spadkowymi.
Jak długo bank przechowuje pieniądze na zapomnianym koncie?
Bank jest zobowiązany przechowywać środki bezterminowo, dopóki nie zgłoszą się spadkobiercy z odpowiednimi dokumentami.
Czy naliczane są odsetki na zapomnianych kontach?
Zależy od rodzaju konta i regulaminu banku. Często nieaktywne konta przestają być oprocentowane po określonym czasie nieaktywności.
Co się dzieje z opłatami za prowadzenie konta?
Bank może nadal pobierać opłaty, co może prowadzić do stopniowego zmniejszania salda konta.
Czy mogę sprawdzić, czy zmarły krewny miał konta w konkretnym banku?
Tak, możesz wystąpić bezpośrednio do banku z dokumentami potwierdzającymi prawo do spadku lub skorzystać z Centralnej Informacji o Rachunkach.
Podsumowanie: Zabezpiecz swoją rodzinę przed utratą oszczędności
Nowa ustawa bankowa 2025 to ważny krok, ale prawdziwa odpowiedzialność za finansowy spokój rodziny leży w Twoich rękach.
Kluczowe działania:
- Porozmawiaj z bliskimi o sprawach finansowych
- Stwórz Teczkę Życia z kompletnymi informacjami
- Regularnie aktualizuj informacje finansowe
- Poznaj Centralną Informację o Rachunkach
- Zadbaj o przejrzystość swoich finansów
Nie odkładaj tej rozmowy na później. Przygotowanie Teczki Życia to najlepszy prezent, jaki możesz dać swojej rodzinie – dowód troski, odpowiedzialności i miłości.
